Polska wkroczyła w nową erę odbudowy gospodarczej, gdyż ogłoszono historyczne odblokowanie blisko 600 miliardów złotych z Polityki Spójności oraz Krajowego Planu Odbudowy (KPO). Ten monumentalny krok stanowi kamień milowy w procesie odbudowy kraju po pandemii, przynosząc nadzieję i perspektywy na dynamiczny rozwój w najbliższych latach.
Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen wraz z premierem Belgii Alexandrem De Croo przebywali w piątek 23 lutego br. z jednodniową wizytą w Polsce. Szefowa Komisji i premier Belgii rozmawiali z premierem Donaldem Tuskiem. Decyzję w sprawie odblokowania środków dla Polski Ursula von der Leyen ogłosiła podczas wspólnego z premierem Tuskiem i premierem Belgii oświadczenia dla mediów.
Polityka Spójności: Wsparcie dla Zrównoważonego Rozwoju Regionalnego
Odblokowanie funduszy z Polityki Spójności to zobowiązanie się do wspierania zrównoważonego rozwoju regionalnego. Środki zostaną skierowane m.in. na projekty związane z modernizacją infrastruktury, rozwijaniem obszarów wiejskich, poprawą dostępności do edukacji i zdrowia, a także inwestycjami w zieloną energię. To ogromna szansa na skorygowanie nierówności regionalnych i stworzenie sprzyjającego środowiska do życia i rozwoju w każdym zakątku kraju.
Krajowy Plan Odbudowy: Nowoczesność, Innowacje, Przemysł 4.0
Drugim filarem tego ogromnego pakietu środków jest Krajowy Plan Odbudowy. Te fundusze zostaną skierowane na projekty promujące innowacje, cyfryzację, rozwój infrastruktury transportowej, energetyki odnawialnej oraz wsparcie dla przedsiębiorczości. Priorytetem jest stworzenie warunków do budowy nowoczesnego, opartego na innowacjach i zrównoważonym rozwoju gospodarczego.
Priorytety Rządu
Rząd podkreśla, że efektywność i transparentność wydatkowania tych środków są kluczowe. Planuje się ścisłą kontrolę procesu alokacji funduszy, a także regularne raportowanie postępów w realizacji projektów. Oczekuje się, że zaangażowanie społeczeństwa w monitorowanie tych działań przyczyni się do skuteczności programu i skoncentruje wysiłki na kluczowych obszarach potrzebujących wsparcia.
„To efekt bardzo ciężkiej, wytężonej pracy całego rządu, na czele z premierem Donaldem Tuskiem, Ministrem Sprawiedliwości, jak i Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej. To także efekt ciężkiej, wytężonej pracy urzędników, którzy negocjowali bardzo trudne dokumenty i sporne kwestie z Komisją Europejską, tak aby te pieniądze mogły jak najszybciej trafić do Polaków i byśmy jak najszybciej mogli inwestować w Polsce środki z KPO i Funduszy Europejskich” – powiedział wiceminister funduszy i polityki regionalnej Jan Szyszko na konferencji prasowej w MFiPR.
Ożywienie Gospodarcze i Nowe Miejsca Pracy
Odblokowanie tych znacznych środków to nie tylko krok w kierunku odbudowy po pandemii, ale również silny impuls dla gospodarki kraju. Planuje się, że projekty realizowane w ramach Polityki Spójności i Krajowego Planu Odbudowy przyczynią się do tworzenia nowych miejsc pracy, zwiększenia konkurencyjności Polski na arenie międzynarodowej oraz stworzenia warunków do zrównoważonego i trwałego rozwoju.
Pierwsza płatność z KPO
W połowie grudnia Polska wysłała do Komisji Europejskiej pierwszy wniosek o płatność z Krajowego Planu Odbudowy. Formalna zgoda Komisji Europejskiej na odblokowanie pierwszej wypłaty nastąpi w przyszłym tygodniu. Następnie przez około jeden miesiąc potrwa opiniowanie decyzji przez komitety Komisji. To oznacza, że wypłaty środków z pierwszego wniosku o płatność z KPO można spodziewać się w kwietniu 2024 r.
Z pierwszej płatności nasz kraj otrzyma ponad 6,3 mld euro (31 mld zł), w tym blisko 2,7 mld euro z części dotacyjnej i 3,6 mld euro z pożyczki.
Środki z pierwszego wniosku o płatność z KPO zostaną przeznaczone między innymi na inwestycje:
- Czyste powietrze – dofinansowanie termomodernizacji budynków mieszkalnych jednorodzinnych, wymiana starych źródeł ciepła na nowe;
- poprawa bezpieczeństwa ruchu kolejowego – m.in. modernizacja przejazdów kolejowych;
- vouchery na laptopy dla nauczycieli;
- inwestycje w bezpieczeństwo transportu – m.in. modernizacja niebezpiecznych punktów, budowa obwodnic oraz instalacji urządzeń nadzoru ruchu drogowego;
- cyfryzacja transportu – wprowadzenie nowoczesnych rozwiązań cyfrowych (m.in. systemy ERTMS, zdalnej kontroli, zarządzania ruchem).
- wyposażenie i modernizacji infrastruktury w sektorze rolno-spożywczym;
- wsparcie systemu kształcenia zawodowego;
- dofinansowanie dla miejsc opieki nad dziećmi do lat 3 – żłobki i klubiki dziecięce;
- dostęp do bardzo szybkiego internetu na obszarach tzw. białych plam.
KPO dla Polski
Krajowy Plan Odbudowy dla Polski to 55 inwestycji i 55 reform. Ich celem jest wzmocnienie polskiej gospodarki po pandemii COVID-19, przestawienie jej na nowe tory rozwoju oraz uczynienie bardziej odpornej na wszelkie kryzysy.
Otrzymamy z KPO 59,8 mld euro (268 mld zł), w tym 25,27 mld euro (113,28 mld zł) w postaci dotacji i 34,54 mld euro (154,81 mld zł) w formie preferencyjnych pożyczek.
Zgodnie z celami Unii Europejskiej znaczną część budżetu KPO przeznaczymy na cele klimatyczne (46,6 proc.), na transformację cyfrową (21,3 proc.), a także na reformy socjalne (22,3 proc.).
Nasz kraj planuje złożyć w tym roku po dwa kolejne wnioski o środki z KPO w dwóch okienkach czasowych. Drugi i trzeci wniosek zostaną złożone w połowie 2024 r., a czwarty i piąty w pod koniec roku.
W związku z opóźnieniem w realizacji KPO polski rząd pracuje obecnie nad jego rewizją. Na początku marca ma być gotowy wstępny pakiet negocjacyjny, który będzie poddany konsultacjom publicznym. Nową wersję KPO planujemy przekazać formalnie do Brukseli w kwietniu. Polska chce wskazać podczas rozmów z KE reformy i inwestycje, które można zmodyfikować, ewentualnie zaproponować relokację niektórych środków.
Odblokowanie blisko 600 miliardów złotych z Polityki Spójności i Krajowego Planu Odbudowy to bez wątpienia jeden z najważniejszych kroków podejmowanych w ostatnich latach. To szansa na przezwyciężenie skutków pandemii, zmodernizowanie kraju i stworzenie lepszej przyszłości dla wszystkich jego obywateli.
Źródło: opracowanie własne oraz informacje ze strony Fundusze europejskie dla Polski odblokowane – Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej (feniks.gov.pl)
